كارآموزي نرم افزار مالي و آموزشي

كارآموزي نرم افزار مالي و آموزشي فرمت ورد در 34 صفحه

اينجانب واحد كارآموزي خود را در دانشگاه امام حسين(ع) واقع در تهران- كيلومتر 13 بزرگراه شهيد بابايي- دانشكده فني و مهندسي- معاونت پژوهش گذراندم.
اين دانشگاه در سال 1365 تاسيس گرديده است. كه در ايتدا كار خود را در هفت رشته فني و علوم انساني آغاز نمود. كه در حال حاضر اين دانشگاه در رشته هاي فني و مهندسي به رشته هاي صنايع، كامپيوتر، عمران(معماري- نقشه كشي- عمران عمران)، برق(مخابرات الكترونيك) و علوم پايه(رياضي- فيزيك- شيمي- زيست- مهندسي شيمي) ارتقا يافته است و رشته هاي علوم انساني آن نيز ادبيات- مديريت- ادبيات عرب- زبان و… مي باشند. در دانشكده فني و مهندسي حدودا 5000 نفر در مقاطع مختلف به تحصيل مشغولند و رشته هاي كارشناسي ارشد و دكتراي آن به تاييد وزارت علوم، تحقيقات و فن آوري رسيده است.

نرم افزار: software

به برنامه اي گفته مي شود كه براي اجرا با رايانه آماده شده باشد و شامل دستورالعملهايي است كه براي انجام كار خاصي براساس نيازهاي كاربر تهيه شده باشد. در واقع سخت افزار Hardware خواسته ها و دستورالعملهاي نرم افزار را انجام مي دهد.

برنامه در صورتي براي رايانه قابل فهم است كه به زبان خودش(زبان ماشين machine language) يعني كدهاي قابل قبول با نيروي نوشته شود. نوشتن برنامه به زبان ماشين بسيار مشكل است اما نيازي نيست كه برنامه نويس از اين زبان استفاده كند. نرم افزارهايي وجود دارد كه برنامه هاي نوشته شده از سوي برنامه نويس را ترجمه كرده به زبان ماشين تبديل مي نمايد.

انواع نرم افزار: بطور كلي نرم افزارها به دو گروه نرم افزارهاي سيستم و نرم افزارهاي كاربردي تقسيم مي شوند؛

(A نرم افزارهاي سيستم: كه خود به سه گروه سيستم عامل، برنامه هاي كمكي(utility) و مترجم ها تقسيم مي شوند. كه در ذيل شرح مختصري درباره هر يك ارائه شده است:

الف) سيستم عامل operating system:

مهمترين نرم افزارهاي سيستمي است كه اين سيستم مجموعه اي از برنامه هاست كه وظيفه ايجاد ارتباط بين كاربرد، سخت افزار و نرم افزار را بر عهده دارد. سيستم عامل كنترل كننده و هماهنگي كليه عمليات درون يك سيستم رايانه را به دست مي گيرد به عنوان مثال فرض كنيد فرماني را براي اجراي يك برنامه كه به صورت فايل روي ديسك است را صادر مي كنيد. كليه عملياتي كه در سيستم سخت افزاري انجام مي پذيرد، مانند تشخيص دستگاه ورودي، يافتن برنامه مورد نظر از روي حافظه جانبي(ديسك)، تخصيص حافظه و انتقال برنامه از ديسك به حافظه اصلي و… توسط سيستم عامل صورت مي گيرد.

انواع سيستم عامل:

1- سيستم تك كاره single user- single task: در هر زمان فقط يك برنامه را بر روي رايانه اجرا
مي نمايد. بعبارت ديگر فقط يك كار را در هر زمان براي يك كاربر انجام مي دهد. كه از آن جمله مي توان به سيستم عامل Ms-Dos و نمونه جديدتر آن يعني Palm Os اشاره نمود اما به دليل اينكه اولين و ساده ترين سيستم عامل براي رايانه هاي PC و شناخته تر بودن DOS به توضيح دادن آن اكتفا مي شود.

شروع كار با DOS: اين سيستم عامل از تعدادي فايل تشكيل شده است كه هنگام راه اندازي سيستم(booting) به حافظه اصلي بار(load) مي شود و كارهاي مربوط به راه اندازي و عمليات كنترل وسايل ابتدايي سيستم را بر عهده دارند. فايل command.com كه كاربر با آن در ارتباط است مسئول آوردن اعلان DOS(Command prompt) روي صفحه نمايش است اگر سيستم را روشن كنيم و اين فايل ها روي ديسك نباشد پيغام خطايي ظاهر مي شود و عمليات بوت ناتمام مي ماند. اگر سيستم از طريق ديسك گردان A بوت شود معمولا بعد از اتمام عمليات بوت عبارت A:\> بر روي صفحه نمايش ظاهر مي گردد. به اين عبارت اعلان يا پرامبت Prompt مي گويند.

اعلان معمولا ديسك گردان و مسير جاري را نشان مي دهد. در مقابل اعلان، خط چشمك زني كه به آن مكان نما(cursor) مي گوييم، ظاهر مي شود كه در صورت تحرير كردن دستورهاي DOS و فشار دادن Enter، آن دستور اجرا مي شود و اگر دستور را به طور صحيح تحرير نكرده باشيم پيغام خطاي زير ظاهر خواهد شد:   Bad command or file name

فرمانهاي سيستم عامل به دو گروه، فرمانهاي داخلي و فرمانهاي خارجي تقسيم مي شوند. فرمانهاي داخلي، درون فايل Command. Com قرار دارند و پس از راه اندازي درون حافظه اصل قرار
مي گيرند. هر فرمان خارجي بصورت يك فايل اجرايي به طور جداگانه با پسوند com يا EXE
مي تواند روي ديسك قرار داشته باشد. فرمانهاي خارجي معمولا كاربرد كمتري دارند و در صورت نياز به اجرا كردن، به حافظه اصلي انتقال مي يابند و تا پايان اجراي دستور در حافظه اصلي باقي مي مانند.

2- سيستم عامل چند كاره- تك كاربر single user- malqitasking:

سيستم عاملهاي window هاي خانواده (millennium Edition) ME, 98, 95  و خانواده NT(New Technology) و 2000 و (experience)XP نيز سيستم عامل Linux در كامپيوترهاي شخصي از اين نوع هستند. اين سيستم عامل ها مي توانند چند برنامه را بطور هم زمان اجرا كنند.

3- سيستم عامل چند كاره- چند كاربره: multi user- multi tasking اين سيستم عامل امكان دسترسي به منابع مختلف را بطور همزمان براي كاربران مختلف فراهم مي كند. Unix و VMS و سيستم عامل هاي رايانه هاي بزرگ(mainframe) مثل MVS از اين نوع سيستم عامل هستند. شايان ذكر است كه مابين سيستم عامل چندكاربره و سيستم عاملهايي كه تك كاربرده هستند و شبكه را نيز پشتيباني مي كنند تفاوت زيادي وجود دارد. سيستم عاملهاي خدمات دهنده ي شبكه مانند window 2000 server و Novell Netware كه مي توانند صدها يا هزاران كاربر شبكه را پشتيباني كنند از نوع دوم هستند. در واقع اين ها چند كاربره نيستند و مدير سيستم system Administ rator تنها كاربر براي اين سيستم عامل محسوب مي شود.

4- سيستم عاملهاي بلادرنگ/ زمان واقعي Real time:

اين نوع سيستم عاملها معمولا در رايانه هايي كه براي كنترل ماشين آلات و وسايل پزشكي و سيستم هاي صنعتي استفاده مي شوند كاربرد دارند. نكته مهم در چنين سيستم هايي Real time بودن آنهاست يعني هر جزء برنامه دقيقا در زمان مخصوص خودش بايد اجرا شود و نبايد به دليل بي كار بودن CPU تندتر و يا به علت مشغول بودن CPU ديرتر اجرا گردد.

(ب) سيستم برنامه هاي سودمند يا كمكي utilities:

اين برنامه ها، بسياري از كارهاي تكراري كاربر را انجام مي دهند و استفاده از رايانه را ساده تر
مي كنند. براي مثال پيدا كردن يك برنامه در ميان برنامه هاي ديگر، فشرده سازي يك فايل بهينه سازي فضاي ديسك، از بين بردن ويروس هاي رايانه اي، ايجاد نسخه پشتيبان از برنامه ها، مرتب سازي فايلها و… از جمله وظايف نرم افزارهاي يوتيليتي هستند كه خود زير مجموعه نرم افزار سيستم مي باشند. بعضي از اين نرم افزارها، كم يا بيش، همراه با سيستم عامل ها ارائه مي شوند Nortion utilizes مجموعه اي از برنامه هاي سودمند مي باشد.

(ج) مترجم ها: برنامه نويس معمولا برنامه هاي خود را با زبانهاي سطح بالا(High- level language) مثل بيسيك مي نويسد. البته زبان سطح بالا به زباني گفته مي شود كه به زبان محاوره اي انسان نزديك باشد. در ضمن اين زبان براي رايانه قابل فهم نيست و بايد به زبان ماشين كه زبان سطح پايين به شمار مي آيد تبديل شود تا بصورت يك فايل اجرايي Executable file درآيد. براي هر زبان سطح بالا يك يا چند مترجم با قابليتهاي متفاوت وجود دارد. مترجم ها خود بر دو گونه اند:

1- كامپايلر Compiler: تمام برنامه را يكباره به زبان ماشين تبديل مي كند و در صورت وجود خطاي نوشتاري ysntax Error، فهرست آنها را در آخر كار اراده مي دهد.

2- مفسر interpreter: هر دستور را بطور جداگانه مورد تجزيه و تحليل و اجرا قرار مي دهد. و در صورت وجود خطاي نوشتاري پيغام مناسبي اراده مي كند. مفسرها معمولا قدرت خطاياي(Debuging) بيشتر و سرعتي كمتر نسبت به كامپايلرها دارند. آنها فايل قابل اجرا ايجاد نمي كنند. اگر بخواهيم قابل اجرايي داشته باشيم بايد بوسيله كامپايلر آن را كامپايل نماييم، دقت كنيد كه همه زبانهاي سطح بالا داراي مفسر نيستند.

1. B) برنامه هاي كاربردي Application Program:

به برنامه هايي كه در جهت خاص براي برآورده كردن نيازهاي گوناگون كاري در امور مختلف تهيه مي شوند و مورد استفاده قرار مي گيرند، برنامه هاي كاربردي مي گويند. مانند نرم افزارهاي واژه پرداز word processing، مديريت پايگاه داده ها Data bass، گرافيكي، آموزشي، تخصصي و… نرم افزارهاي كاربردي را مي توان به سه دسته تقسيم نمود:

الف) نرم افزارهاي عمومي(نرم افزارهاي همه منظوره) كه در هر نوع شغل و سازماني استفاده
مي شود مثل بسته نرم افزاري Microsoft office

ب) نرم افزارهاي تك منظوره كه براي انجام كار خاصي مورد استفاده قرار مي گيرند مثل نرم افزارهاي مدل سازي، طراحي(CAD) و حقوق و دستمزد.

ج) نرم افزار ساده اي كه بوسيله ي كاربر براي كاربرد خاصي نوشته مي شود.

شكل زير نحوه ارتباط مابين سخت افزار را با نرم افزارهاي سيستمي و كاربردي را نمايان
مي سازد:

تهيه نرم افزار به دو سورت امكانپذير است، روش اول، نوشتن برنامه است كه مي توانيم خودمان بنويسيم و يا از برنامه نويسي آنرا همانطور كه مدنظر ماست تهيه نمايد. اين نوع برنامه را سفارشي customized مي گوييم. روش دوم استفاده از بسته هاي نرم افزاري آماده است اين بسته ها كاربرد زيادتري دارند در زمينه هاي مختلف بكار مي روند. نرم افزارهاي مرورگر وب Web Browser همانند Internet Explorer و Netscape، واژه پرداز مانند word، بانك اطلاعاتي مانند Access و صصفحه گسترده مانند Excel از آن جمله اند:

زبان هاي برنامه سازي يا برنامه نويسي Programming Languages

نرم افزار به كمك زبانهاي برنامه سازي تهيه مي شود. انواع مختلفي از زبانهاي برنامه نويسي و در سطوح مختلف وجود دارند:

1- زبان ماشين: پايين ترين يعني نزديكترين زبان به زبان رايانه است. داده ها و دستورالعملها در آن بصورت مدهاي قابل قبول با نيروي نوشته مي شود و تنها زباني است كه رايانه درك مي كند. هر برنامه قبل از پردازش بوسيله cpu ، بايد به شكل زبان ماشين درآيد. هر نوع رايانه زبان ماشين خاص خودش را دارد. از اين زبان براي نوشتن برنامه ها استفاده نمي شود.

2- زبان اسمبل languages Assembly: زبان سطح پاييني است كه بجاي كدهاي با نيروي از كلمات مخففي استفاده مي كند. برنامه نويسي به زبان اسمبل مشكل است براي تبديل برنامه اسمبلي به زبان ماشين از مترجمي بنام اسمبلر Assembler استفاده مي شود.

3- زبانهاي سطح بالا: High- Level Language: به زبان محاوره اي انسان نزديكتر هستند. برنامه ها در اين زبان مي توانند بصورت ساختار يافته Structured نوشته شوند. مترجم هاي اين زبانها، براي هر دستورالعمل چندين دستورالعمل به زبان ماشين جايگزين مي كنند. امروزه، زبانهاي سطح بالاي Basic و Pascal و Lava و… كاربرد بيشتري دارند.

4- زبانهاي نسل چهارم Foarth Generation Languages(4GL) يا زبانهاي خيلي سطح بالا Very High- Level Languages: زبان نسل چهارم براي نوشتن برنامه هايي با كاربردهاي خاص بكار مي روند. حجم برنامه در اين زبانها بسيار كمتر از زبانهاي سطح بالاست هر چند كه مرز مشخص بين آنها(و حتي بين نسل چهارم و برنامه هاي كاربردي) وجود ندارد.

نرم افزار آموزش و مالي:

بنابر توضيحات داده شده در مورد نرم افزار و با توجه به گسترش روز افزون اين قسمت از رايانه كه در مقايسه با قسمت سخت افزار از سرعت بسيار بالاتري برخوردار مي باشد، اين دانشگاه نياز با وجود يك سيستم نرم افزاري كارآمد را براي مرتفع نمودن نيازهاي آموزشي و مالي دانشجويان و اساتيد و كاركنان را احساس نمود، در ذيل به برخي از دلايل مربوط به طرح و انجام اين پروژه كاري اشاره مي شود:

• فراهم آوردن زمينه اي براي انتخاب واحد چندين نفر بطور همزمان: با توجه به تعداد دانشجويان موجود در زمان مقرر براي انتخاب واحد كه با ازدحام جمعيت و صرف زمان زيادي همراه مي شد، ضرورت ايجاد اين سيستم احساس مي شد كه با انجام آن هم خدمات بهتري ارائه مي شود و هم از برخي مسائل حاشيه اي كاسته شده است بطوريكه شرايط انتخاب واحد 105 نفر بطور همزمان فراهم شده است.
• اطلاع رساني دقيقتر: در كنار مسائل مربوط به انتخاب واحد بسياري از قوانين
  اطلاعيه هاي آموزشي، مالي، علمي، ورزشي، هنري و… اطلاعات ترمهاي گذشته دانشجويان همچون بدهيها بدين وسيله در اختيار افراد قرار مي گيرد كه از برخي اضافه كاريها جلوگيري بعمل مي آورد.
• حذف كاربران زياد و انجام امور بوسيله خود دانشجويان: بكارگيري پرسنل در زمان انتخاب واحد يكي از مشكلات موجود بر سر راه مسئولان امر بود كه باعث ناهماهنگيهايي نيز مي گرديد. نبود كاربران مكفي با توجه به تعداد مراجعه كنندگان، ناآشنا بودن برخي از اين كاربران به نحوه كار با دستگاه رايانه و ناآگاهي به برخي قوانين موجود(كاركناني كه از قسمتهاي ديگر بصورت كمكي بكار گرفته مي شدند)، خستگي مفرط- پرسنل به دليل حجم كار در ساعتهاي پاياني و… باعث كاهش سرعت انجام كار مي گرديد.
• كاهش اشتباه با 3 بار فرصت انتخاب واحد: در سيستم قبلي موجود بعد از انتخاب واحد تنها مرحله حذف و اضافه براي ايجاد تغييرات دلخواه دانشجويان وجود داشت كه در مواردي(مثلا دير اعلام شدن نمرات توسط استادان مخصوصا در ترم دوم تخصيلي) باعث بروز مشكلاتي مي گرديد كه اين امر با دادن يك فرصت ديگر در سيستم جديد به حداقل رسيده است.

نگاهي كلي به نحوه عملكرد نرم افزار آموزشي و مالي:

در سيستم جديد 3 فرصت انتخاب واحد و يكبار فرصت براي حذف تكدرس به دانشجويان ارائه گرديده است. آغاز انتخاب واحد قبل از پايان ترم جاري انجام مي گيرد(قبل از انتحانات پايان ترم) كه در آن آزادي كاملي به دانشجو بصورت انتخاب واحد تا سقف 24 واحد داده مي شود و محدوديتي اعمال نمي شود البته اين بدان معنا نيست كه هر واحدي را بتوان انتخاب نمود و در واقع به نفع دانشجويان است كه مقررات آموزشي مانند پيش نياز و پس نياز را رعايت نمايد تا در زمان انتخاب واحد اصلي با مشكل پر شدن كلاسها و… برخورد ننمايند. البته در سيستم بصورت اطلاعيه هايي واحدهاي ارائه شده به اطلاع دانشجويان مي رسد و معمولا سه هفته مانده به پايان ترم جاري را براي پيش انتخاب واحد در نظر مي گيرند.

مرحله دوم زمان انتخاب واحد اصلي مي باشد. اوايل هر ترم زمان انجام آن بوده و در واقع مرحله جايگزين نمودن واحدهاي افتاده و واحدهايي كه دانشجويان به هر دليلي همچون كاهش تعداد واحد خود يا عوض شدن استاد مورد نظر و بروز مشكلات شخصي و… مي باشد. در اين مرحله آن دسته از دانشجويان كه در مرحله پيش دقت كافي را مبذول داشته اند و با برنامه اقدام به انتخاب دروس نموده اند نياز كمتري به اعمال تغييرات در آن دارند و حتي در مواردي همان انتخاب واحد اوليه را ثبت مي نمايند.

مرحله سوم حذف و اضافه است كه معمولا تجربه ثابت نموده است در ترم پاييز زمستان كمتر انجام مي شود كه شايد دليل عمده آن رد شدن تمامي نمرات در زمان انتخاب واحد اصل باشد معمولا 2 هفته بعد از انتخاب واحد اصلي صورت مي گيرد و در ضمن اگر دانشجوياني گواستنرين اين مرحله را انجام دهند هم بايد تاديه آموزش را دريافت نمايند.

مرحله چهارم حذف تك درس مي باشد كه نكته قابل ذكر در مورد اين مرحله كه توسط عده كمي از دانشجويان انجام مي گردد ثبت اين حذف در كارنامه فرد مورد نظر مي باشد امري كه در ماقبل حذف صورت نمي گرفت. معمولا در اواخر ترم اجرا مي شود.

قبل از پرداختن به جزئيات مراحل كار نرم افزار مورد بحث نگاهي مختصر به اجزاء رايانه
مي اندازيم؛ مي دانيم كه يك سيستم از اجزايي تشكيل مي گردد كه براساس قانونمندي خاصي انتخاب شده اند و هر يك از اجزا وظيفه اي معين و تعريف شده دارند و بايد براساس ضابطه تعريف شده با اجزاء ديگر سيستم در تعامل باشند. رايانه خود نمونه اي از يك سيستم اجزايي وجود دارند كه هر كدام كاري را انجام مي دهند و عملكرد رايانه حاصل كار اين اجزا مي باشد.

1- دستگاههاي ورودي Input Device: وظيفه وارد كردن داده هاي اوليه را بر عهده دارند. برخي از متداولترين آنها نيز صفحه كليد Key board و ماوس Mouse مي باشند.

2- واحد پردازش مركزي(CPU): مخفف كلمه Central Processing مي باشد و يكي از مهمترين اجزا رايانه محسوب مي شود، در واقع مي توان آنرا متر رايانه ناميد و قدرت پردازش يك رايانه بسيار زيادي به سرعت پردازش CPU دارد، برحسب مگاهرتز نشان داده مي شود كه البته با توجه به انجام دستورالعملهاي زياد در زمان گرماي زيادي ايجاد مي شود كه لازم است بوسيله fan خنك شود. از آنجاييكه CPU براساس يك سيستم رقمي كار خود را انجام مي دهد، دستورالعملهايي كه به آن داده مي شود به شكل 100 هستند، در واقع زبان ماشين زبان زير پردازنده آن مي باشد. از سوي ديگر CPU بايد ساير اجزاي سيستم سخت افزاري را هدايت نمايد. براي انجام اين كار ميان CPU و ساير اجزا راههايي وجود دارند كه به گذرگاه BUS مشهورند كه بوسيله آنها سيگنالهاي لازم را بسوي قطعات ديگر مي فرستند و وظيفه مديريتي خود را انجام مي دهد. ريز پردازنده از اجزاي زير تشكيل يافته است:

الف) واحد محاسبه و منطق(ALU): مخفف كلمه Arithmatic/logic unit مي باشد كه انجام عمليات رياضي و منطقي مطابق دستورالعملهاي تعيين شده صورت مي پذيرد.

ب) واحد كنترل(CU): مخفف كلمه Control Unit مي باشد كه اين واحد با انتخاب و ترجمه دستورالعمل و پيگيري