طرح درس فارسی ششم ابتدایی درس معرفت آفریدگار این طرح شامل 7 صفحه ورد قابل ویرایش می‌باشد و بر اساس الگوی طرح درس مدرسان دوره‌های آموزش معلمان تهیه شده است. در این طرح درس، معلم باید با هدف‌های آموزشی فعالیت‌های خود آشنا شده و ابهامات و اشکالات احتمالی را برطرف کند تا در اجرای درس از مسیر اصلی خارج نشود. هدف غایی این درس این است که به دانش‌آموزان یادآوری کند که باید در همه‌ی زمان‌ها و شرایط به یاد خدا باشند و تا مراتب قرب الی او و حیات طیبه رسید. همچنین، اهداف کلی این درس شامل آشنایی دانش‌آموزان با خدا به عنوان اولین و بزرگترین موجودیت و اهمیت نام و یاد او در تمامی کارها و اقداماتشان است.

الگوی طرح درس مدرسان دوره های آموزش معلمان
مشخصات الگوی ارائه شده :
عنوان درس : فارسی پایه : ششم موضوع : درس اول معرفت آفریدگار حدود صفحات : 11 و 12 کتاب فارسی مهارت های خوانداری موضوع : طرح درس
مشخصات کلی : نام کتاب : فارسی پایه تحصیلی : ششم ابتدایی موضوع درس : درس اول ( معرفت آفریدگار )
نام و نام خانوادگی معلم ( مدرس) :
اهداف
هر معلم قبل از ارائه هر درس یا فعالیت آموزشی باید قبل از ارائه یک بار آن را مرور نموده و ابهام و ایراد و اشکالات احتمالی را برطرف نموده و با اهداف هر فعالیت آشنایی کامل داشته باشد ، زیرا اگر هر فعالیت آموزشی که بدون آگاهی از هدف آن انجام شود امکان انحراف آن فعالیت از مسیر اصلی و رفتن به کج راهه می باشد . بدین منظور قبل از تهیه ی این الگوی در فرم پیوست ( فرم شماره 1 ) با عنوان ( بررسی معرفت آفریدگار ) به این مهم پرداخته است .
هدف غایی : عنوان و متن درس به متربی گوید که در همه حالات و زمان ها باید به یاد خدا بود و تا مراتب قرب الی ا… و حیات طیبه رسید .
اهداف کلی : آشنایی متربیان با خدا به عنوان اولین ، آن اولی که اولاتر از او نبوده و نیست و آغاز و فرجام هر کارش باید با نام و یاد او باشد .
اهداف تفصیلی : آشنایی متربیان در این سن ( غالبا 12 سال ) با متون کهن در قالب مناجات ، ستایش و نیایش ها
اهداف جزئی
خود ارزیابی : نوع تمرین : طرح چند سوال ( همگرا ، واگرا یا بینابینی ) با توجه به درس
اهداف : تقویت مهارت سخن گفتن و فن بیان ، مشارکت در فعالیت های گروهی ، ارزشیابی از میزان درک دانش آموز و خود ارزیابی خودش از میزان درک و دریافت از متن درس
یادآوری : تعریف جمله و انواع جمله از نظر متوا ( خبری – پرسشی ، امری ، عاطفی )
اهداف : رشد مهارت های زبانی – شناخت ساخت نحوی زبان فارسی ( جمله و اجزای آن ) – تفسیر واژه ها و تشریح عناصر زبانی
کارگاه درس پژوهی : کار گروهی و عملی دانش آموزان در مورد محتوا ، نکات دستوری درس ( نهاد و گزاره) بازنویسی اشعار
اهداف : عمق بخشیدن به فرایند یادگیری – پرورش تفکر خلاق و انتقادی در دانش آموزان
حکایت : این درس حکایت ندارد ( فعالیت حکایت یا بخوان و حفظ کن به صورت متغیر در درس های یک فصل گنجانده شده است .
اهداف : انتقال پیام و مفاهیم به صورت غیر مستقیم به دانش آموزان – جنبه روان خوانی هم در نظر گرفته شده است .
بخوان و حفظ کن : شعر مادر عزیز متناسب با فصل است . مادر مظهر زیبایی آفرینش
اهداف : التذاذ ادبی – تقویت حافظه – افزایش مهارت خواندن – تقویت هوش موسیقایی
بخوان و بیندیش : داستان هدهد متناسب با فصل است . پیام : برخی چیز ها مثل زیبایی ، دانایی و …………نباید باعث غرور کسی شود .
اهداف : پرورش مهارت درک و دریافت از متن – افزایش دامنه لغات فراگیران – ایجاد صفا و طراوت بین دانش آموزان
فعالیت های متن درس : تبدیل خوانده و شنیده ها به نوشتار
اهداف : سنجش و ارزشیابی از آموخته های درس – کاربرد نکات مهم ( ادبی ، دستوری و …) موجود در درس در قالب تمرین
فعالیت های املایی : 1)حروف جا افتاده از کلمه 2) پیدا کردن کلمات دارای ارزش املایی در متن درس 3)خوشنویسی و تقویت املا
اهداف : تقویت و شناخت دقیق ساخت نوشتاری ، درست نویسی – تشخیص نماد های نوشتاری
فعالیت های نگارشی : 1) ادامه دادن متن 2) نوشتن متن با توجه به یک دسته کلمات 3) شبکه معنایی 4) جمله سازی به صورت جمله ( خبری ، پرسشی ، عاطفی ، امری ) 5) اسامی جمع و مفرد
اهداف : 1) تقویت مهارت نوشتاری 29 تصویر سازی ذهنی 3) استفاده ی مفید از تمام حواس پنجگانه 4) هدایت دانش آموز به سمت و سوی تفکر خلاق
کارگاه نویسندگی : کاری عملی . نتیجه ی تمام فعالیت های قبلی در این فعالیت بروز می کند .
1-بازنویسی متن کهن 2) به استناد درس محل زندگی خود را وصف کند . 3) ضرب المثل و توضیح آن 4) خلاصه نویسی
هدف : پرورش ذهن و تفکر خلاق به هنگام نوشتن
انتظارات :
از دانش آموزان انتظار می رود که در پایان این درس : از متون کهن و زیبایی های ادبی موجود در آن ها لذت ببرد .
بتواند از واژه نامه ها و لغت نامه ها به راحتی استفاده نماید . معنا و مفهوم برخی لغات که بیشتر در متون کهن مورد استفاده قرار می گیرند را بیان کند .
کارافزار های آموزشی مورد نیاز این درس :
کتب فارسی وراهنما معلم لغت نامه – کتاب تاریخ بلعمی – بوستان سعدی ( منابع درس )
کتاب گویا ( البته اگر در کتاب گویا متون کهن آورده شده باشد )
روش های تدریس :
(تلفیق روش پژوهش محور با طرح تدریس اعضای تیم ) هم خوانی و دکلمه خوانی و بحث گروهی
نکته : با توجه به این که در این درس از متون کهن با واژه ها و عبارات ثقیل ادبی استفاده شده است .
معلم می تواند ابتدا متن درس را به صورت خطایی ارائه نموده و سپس با استفاده از بحث گروهی ، هم خوانی یا دکلمه خوانی ادامه دهد .
اما برای این که همان ابتدای کار با تلاش دانش آموزان همراه باشد در روز قبل از ارائه ، متن درس را بین دانش آموزان تقسیم نموده و از آن ها می خواهیم تا در مورد لغات ، عبارات و معنا و مفهوم آن ها تحقیق نموده و برای جلسه ی بعد ( فردا ) جهت ارائه و بحث در گروه آماده نمایند . طرح درس فارسی ششم ابتدایی درس معرفت آفریدگار این تقسیم بندی را با توجه به این که می توان متن درس را به سه قسمت مجزا که قسمت های آن را تقریبا تداخل موضوعی ندارند تقسیم نمود . ( 1-بند اول قسمت نثر 2-بند دوم قسمت نثر 3- بند سوم قسمت نظم ) و بقیه مراحل را با روش طرح تدریس اعضای تیم و بعد از آن برای تفهیم بیشتر و تعمیق یادگیری به صورت هم خوانی و دکلمه خوانی تکمیل نمود .
فعالیت های قبل از شروع :
سلام و احوالپرسی با فراگیران ، بررسی وضعیت روحی و جسمی آن ها ، حضور و غیاب و ….
*فعالیت های قبل از شروع اگر چه مدت زمان بسیار کمی را به خود اختصاص می دهد اما آن قدر مهم است که ممکن است با تشخیص معلم بنابر دلایلی از قبیل ( آماده نمودن برخی از دانش آموزان از نظر روحی ، روانی یا جسمانی ) طرح درس فارسی ششم ابتدایی درس معرفت آفریدگار غیبت معنادار دانش آموزان در کلاس وقت بیشتری را به این فعالیت اختصاص دهد و یا حتی ارائه درس را به جلسه ی دیگری موکول نماید . زیرا اگر معلم با نگاه به چهره ی دانش آموز یا دانش آموزانی ، یک نگرانی را در چهره او متوجه می شود که باید قبل از ارائه درس ، سعی در رفع نگرانی او شود و یا اگر بر اثر یک اتفاق ( مثلا فوت یکی از اولیا یا بستگان دانش آموز ) تعدادی از دانش آموزان در کلاس حاظر نیستند معلم می تواند ارائه ی درس را به جلسه ی دیگر موکول نماید .
رفتار ورودی :
دانش آموز قبل از ارائه ی درس می بایست
1-با متون کهن تاحدودی آشنایی داشته باشند .2-با طرز استفاده از واژه نامه آخر کتاب فارسی و نیز استفاده از لغت نامه آشنایی داشته باشد . با معنا و مفهوم برخی لغات و واژه نامه های کهن آشنا باشد . جمله را بشناسد و با تعریف ساده ی آن آشنا باشد .
ساده نویسی و بازنویسی متون کهن و برگرداندن اشعار به زبان ساده آشنا باشد و با علامت های جمع فارسی آشنا باشد .
ارزشیابی تشخیص ورودی ( ارزشیابی از پیش داشته ها و پیش بایسته ها )
1-قسمتی از متن دروس پایه ی پنجم که دارای متن کهن هستند را بخوانند . مانند درس طوفان نوح (ع) ، گل های گلزار ادب و . . .
2-معنای چند لغت از واژه نامه ی پایان کتاب یا لغت نامه را بیابد .
3-جمله را به زبان ساده تعریف کرده و برای آن مثال بزند .
4-علامت جمع فارسی را گفته و مثال بزند .
آماده سازی :
آغاز معنوی و ادبی کلاس با نثر مسجع سعدی شاید بهترین عامل انگیزش رای دانش آموزان در کلاس ادبیات باشد ( منت خدای را عزوجل که طاعت موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت . با هر نفس که فرو می رود ممد حیات است و چون بر می آید مفرح ذات . پس در هر نفس دو نعمت وجود داشته و بر هر نعمت شکری واجب و . . . )
ارائه درس :
همانطور که در قسمت روش تدریس ( قسمت نکته *) توضیح داده شد در اصل ارائه درس از روز قبل با ارائه قسمتی از درس به دانش آموزان به عنوان یک پروژه تحقیقاتی و پژوهشی شروع می شود و در جلسه ی بعد ( جلسه اصلی مورد نظر ) دانش آموزان به گروه های سه نفری طرح درس فارسی ششم ابتدایی درس معرفت آفریدگار (با توجه به متن درس به سه قسمت تعیین شده است ) به گونه ای قرار می گیرد که در هر گروه از هر سه قسمت درس باشد ( گروه اولیه ) تشکیل گروه های ثانویه اعضا با توجه به قسمت های مشترک درس که گروه نیز بر اساس آن شماره ها گروه بندی شده اند ، شماره ی 1 بند اول درس شماره ی 2 بند دوم درس و شماره ی 3 قسمت نظم در این قسمت دانش آموزان اطلاعاتی که از تحقیقات و پژوهش های به عمل آمده از روز قبل و نیز تجربیات سایر گروه ( گروه اولیه ) را در اختیار اعضای آن گروه قرار داده و تبادل افکار می نمایند .
برگشت به گروه های اولیه : در این مرحله دانش آموز اطلاعات بیشتری را در اختیار اعضای گروه قرار می دهد .
آزمون : آزمون را می توان در قالب آزمون های عینی کوتاه پاسخ صحیح غلط یا چهار گزینه ای تهیه نمود و با توجه به زمان و فرصت لازم در گروه های اولیه قبل از تشکیل گروه های ثانویه به صورت فردی و گروهی و نیز بعد از تشکیل گروه های ثانویه اجرا نمود .
تفسیر نمرات : با توجه به نمره ی فردی در هر بخش خاص هر فرد ، میزان تلاش دانش آموز در کار پژوهشی و میزان درک و فهم او را از قسمت خودش نشان می دهد .
توجه به نمره ی گروهی که میزان تعامل بین اعضای گروه اولیه و توانایی انتقال مفاهیم را به یکدیگر نشان می دهد .
از مقایسه ی نمره هر فرد با معدل حاصل از کار گروه ، به میزان همکاری اعضای گروه واقف می شود . هر چه تفاوت نمره فرد از معدل گروه کمتر باشد عمل و همکاری بین اعضای گروه بیشتر و بوده و اگر این تفاوت بیشتر باشد بالعکس .
*نکته : اگر دانش آموزان به همین سبک فردی و گروهی هم قبل و هم بعد از مراجعه ی افراد گروه در گروه های ثانویه به اولیه صورت بگیرد میزان توانایی و یاددهی میزان توانایی و قدرت یاددهی – یادگیری فراگیران را نشان می دهد .
فعالیت های تکمیلی :
خواندن متن درس در کلاس یا دکلمه خوانی
فعالیت های پایانی :
با توجه به این که این الگو فقط برای ارائه متن درس و فعالیت خود ارزیابی از کتاب مهارت های خوانداری گردیده است و بقیه فعالیت ها نیاز به الگو طرح جداگانه دارد . فعالیت خود ارزیابی برای ارزیابی میزان درک و فهم دانش آموزان از متن درس به عنوان فعالیت پایانی در جلسه ی اول در نظر گرفته شده ، طرح درس فارسی ششم ابتدایی درس معرفت آفریدگار همین فعالیت خود ارزیابی را به عنوان ارزیابی آموخته های متن درسی در ابتدای جلسه ی بعد به کار برد .
خاتمه :
درس در مورد شناخت خالق هستی است خاتمه ی جلسه ی اول می تواند دو بیت اول نیایش آخر کتاب باشد .
خدایا جهان پادشاهی توراست ز ما خدمت آید ، خدایی توراست
پناه بلندی و پستی تویی همه نیستند آنچه هستی تویی