طرح درس پیشرفت های علمی مسلمانان مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی تشکیل شده از 5 صفحه ورد و قابل ویرایش می باشد این طرح درس با هدف آشنایی دانش‌آموزان با پیشرفت‌های علمی مسلمانان در دوران مختلف تدوین شده است. در این درس، شاگردان با تاریخچه گسترش دین اسلام در قاره‌های مختلف و تاثیر آن بر پیشرفت علمی مسلمانان آشنا می‌شوند و با دانشمندان مشهور مسلمان همچون رازی، ابو علی سینا، جابربن حیان و خوارزمی و خیام آشنا می‌شوند. همچنین، خط زمانی پیشرفت‌های علمی مسلمانان نیز به شاگردان آموزش داده می‌شود. این درس به‌طور کلی با هدف آموزش دادن مفاهیم تاریخی و فرهنگی به دانش‌آموزان تدوین شده است.

مشخصات کلی
نام درس : مطالعات اجتماعی تعداد شاگرد :25
مدت جلسه :50 تاریخ اجرا : موضوع : پیشرفت های علمی مسلمانان

هدف کلی
با پیشرفت علمی مسلمانان در دوران مختلف آشنا شوند .
هدف های درسی (جزئی)
انتظار می رود که شاگردان بعد از پایان درس :
1.بدانند دین اسلام در کدام قاره ها گسترش یافته است و در هر قاره یکی تا دو کشور که اسلام در آن راه یافته است نام ببرند .
2.بدانند مسلمانان در پرتو دین اسلام و گسترش آن و تحت تاثیر قرآن به آموختن علم پرداختند و سرزمین های اسلامی را به کانون علمی جهان تبدیل کردند .
3.بدانند ایرانیان سهم بسیار بزرگی در گسترش اسلام و پیشرفت های علمی داشتند .
4.با دانشمندان مسلمان مشهور مانند رازی – ابو علی سینا – اسماعیل جزری – جابربن حیان – خوارزمی و خیام و ابوریحان بیرونی آشنا شوند .
5.با خط زمان آشنا شود یعنی بداند که هر واقعه در چه زمانی اتفاق افتاده است .
6.بدانند چرا به دانشمندان مسلمان در دوره اسلامی حکیم می گفتند .
7.چرا دانشمندان در دوره اسلامی کتاب های خود را به زبان عربی می نوشتند .
هدف های رفتاری (ورودی)
انتظار می رود که دانش آموزان قبل از تدریس درس جدید :
1.بدانند دین اسلام از کدام سرزمین طلوع کرده است .
2.اسلام در زمان کدام خلیفه مسلمین به ایران آورده شد .
3.مسلمانان چگونه اسلام را در خارج از عربستان گسترش دادند .
4.چرا قرآن و تعالیم دینی اسلام همیشه مسلمانان را به تفکر و آموختن علم دعوت می کردند .
ارزشیابی تشخیصی
انتظار می رود دانش آموزان بعد از پایان درس جدید بتوانند :
1.روی نقشه مسیر های اصلی گسترش اسلام را نشان دهند و معین کنند .
درباره سهم دانشمندان مسلمان ایرانی در گسترش اسلام و پیشرفت های علمی توضیحاتی را بیان کنند .
3.درباره یکی از مفاخر مسلمان و آثار وی از منابع مختلف ، اطلاعاتی گردآوری کنند .
4.مفاخر علمی فرهنگی دوره اسلامی و آثار آن ها را در قالب روزنامه دیواری به نمایش بگذارند .
5.درباره چرخاب (چرخه آب کشی ) که دانشمندان مسلمان ایرانی اختراع کرده اند توضیحاتی دهند .
6.خط زمان را بخوانند و بتوانند آثار یا مفاخر یک مقطع زمانی را با توجه به (قرن) نیمه اول ، نیمه دوم و …………….. روی خط زمان بخوانند یا قرار دهند .

تکنولوژی آموزشی
عکس- نقشه- کتاب- IT کامپیوتر –ویدئو پروژکتور
روش تدریس
اعضای تیم- نمایشی- پرسش و پاسخ – قصه گویی- POWER POINT- IT-تلفیقی
زمان
فعالیت های قبل از تدریس درس جدید
دقیقه
1-ایجاد رابطه عاطفی
نشان دادن عکس مراسم و مناسک حج در کعبه و نشان دادن وحدت مسلمین از هر قبیله و نژاد و کشوری
2
دیدن تکالیف
بررسی تکالیف درس گذشته – مقایسه قبض گاز و قبض برق خانه در 2 نوبت-شرح زندگی خود در 50 سال آینده با توجه به تمام شدن سوخت های فسیلی و استفاده از ابزار های جدید
3
2-ارزشیابی تشخیص / آغازین
پرسش از دانش آموزان که اسلام از کدام سرزمین طلوع کرده است و هم چنین اسلام در دوره کدام خلیفه مسلمین به ایران آورده شد و مسمانان چگونه اسلام را در خارج از عربستان گسترش دادند و اینکه به چه علت قرآن و تعالیم دینی اسلام را به تفکر و آموختن علم دعوت می کردند .
3
3-تنظیم وضعیت کلاس
دانش آموزان را گروه بندی کرده و به شکل u ردیف می کنیم .
2
4-ایجاد انگیزه برای درس جدید
نشان دادن تعدادی اسلاید از تندیس یا مجسمه مفاخر مسلمان و پرسش از اینکه با ذشت سال های زیاد ( بیش از 1000 سال نام این افراد هنوز نزد ما زنده است این افراد چه اختراعاتو ابداعاتی داشته اند . بیان داستان سفر به 1000سال قبل .
25

فعالیت های مربوط به ارائه درس

معلم ابتدا دانش آموزان را گروه بندی می کند سپس برای ایجاد انگیزه عکس مراسم حج را نشان داده و داستان ظهور اسلام را از عربستان بیان می کند و از دانش آموزان سوالاتی پیرامون درس می پرسد . در مرحله بعد با اسفاده از کامپیوتر درس را به صورت power point برای دانش آموزان نمایش می دهد سپس تصاویر مربوط به درس را همراه با مطالبی که از سوی معلم بیان می شود طرح درس پیشرفت های علمی مسلمانان مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی بر روی صفحه کامپیوتر نمایش داده می شود .
-دین اسلام از سرزمین عربستان طلوع کرد و مسلمانان اسلام را در خارج از شبه جزیره عربستان گسترش دادند .
-دین اسلام در قاره های مختلف گسترش یافت .
– مسلمانان تحت تاثیر قرآن و تعالیم دینی اسلام در زمینه های مختلف پیشرفت کردند و به تدریج سرزمین های اسلامی به کانون علمی جهان تبدیل شد .
– اسماعیل جزری معروف ترین مهندس مسلمان در قرن 6 درعلم مکانیک بود
– مسلمانان چرخاب یا چرخ آب کشی را اختراع کردند این چرخ ها در جهان به چرخ ایرانی معروف است .
– رازی و ابن سینا در علم پزشکی شهرت جهانی داشتند .
– رازی کاشف الکل ، جابربن حیان ده ها کتاب در علم شیمی نوشته و هر دو شهرت جهانی دارند .
– خوارزمی و خیام از ریاضی دان ها ایرانی معروف در دوره های اسلامی هستند .
– ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی در تاریخ و جغرافیا مهارت داشت و ستاره شناس بزرگی بود .
– خط زمان نشان می دهد که هر واقعه در چه زمانی اتفاق افتاده است .
– در این دوره به دانشمندان حکیم می گفتند .
– در این دوره (اسلامی )دانشمندان کتاب های خود را به زبان عربی می نوشتند .

ارزشیابی مرحله ای
1-دیدن اسلام در کدام قاره ها گسترش یافت و در هر قاره یک یا دو تا کشور را نام ببرید .
2-چگونه سرزمین های اسلامی به کانون علمی جهان تبدیل شدند ؟
3-سهم ایرانیان در گسترش اسلام و پیشرفت های علمی را بیان کنید .
4-دو دانشمند مسلمان ایرانی در علم پزشکی را نام ببرید ؟
5-دو دانشمند در علم شیمی را نام ببرید و درباره هر کدام توضیح مختصر دهید .
6-دو ریاضی دان ایرانی معروف در دوره اسلامی را نام ببرید .
7-یک دانشمند ایرانی را نام ببرید که در علوم مختلف مهارت داشت .
8-چرا در دوره اسلامی به دانشمندان حکیم می گفتند .
9-چرا در دوره اسلامی اغلب دانشمندان کتاب های خود را به زبان عربی می نوشتند .
3
نتیجه گیری و جمع بندی
یاد گرفتیم که :
1-مسلمانان تحت تاثیر قرآن و تعالیم دینی اسلام در زمینه های مختلف پیشرفت کردند و به تدریج سرزمین های اسلامی به کانون های علمی جهان تبدیل شد .
2-سهم دانشمندان مسلمان مانند ابوعلی سینا و رازی در پزشکی ، طرح درس پیشرفت های علمی مسلمانان مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی رازی و جابربن حیان در شیمی خوارزمی و خیام در ریاضی و ابوریحان بیرونی در علوم مختلف مانند ستاره شناسی و تاریخ و جغرافیا در گسترش اسلام و پیشرفت های زیادی بود .
3-در دوره اسلامی به دانشمندان مسلمان حکیم می گفتند .
4-در دوره اسلامی دانشمندان کتاب های خود را به زبان عربی می نوشتند زیرا برای مطالعه قرآن و سایر منابع آموختن زبان عربی لازم بود و رفته رفته زبان عربی زبان مشترک و علمی مسلمانان شد .
2
تعیین تکلیف و فعالیت های تکمیلی
1-به چند گروه تقسیم شوید و هر گروه درباره یکی از حکیمان مسلمان و آثار او اطلاعاتی جمع آوری کنید .
2-با استفاده از خوارزمان نشان دهید که ابوریحان بیرونی ، رازی و خیام در چه زمانی زندگی می کرده اند .
3