طرح درس روزانه مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی درس جهت های جغرافیایی با تهیه طرح درس روزانه 8 صفحه ای، این درس به شکلی سازماندهی شده است که دانش آموزان با استفاده از رسانه های آموزشی، نقشه ها و تصاویر آموزشی، بایستی با مفاهیمی همچون جهت های اصلی و فرعی و قطب شمال و جنوب آشنا شوند. این درس با هدف کلی آشنایی دانش آموزان با جهت های جغرافیایی طراحی شده است که با استفاده از اهداف رفتاری، برای دانش آموزان وظایف خاصی تعریف شده است.

در روش های یاددهی – یادگیری این درس از روش های مختلفی همچون بحث گروهی، سخنرانی، پرسش و پاسخ و نقشه خوانی استفاده شده است. همچنین، برای ارزشیابی تشخیصی، سوالاتی از درس قبل از دانش آموزان پرسیده می شود تا میزان درک و یادگیری آنها از مفاهیم قبلی را بسنجد.

نام کتاب درسی: تعلیمات اجتماعی مقطع تحصیلی: چهارم ابتدایی
موضوع درس: درس 6 جهت های جغرافیایی
تهیه کننده: مدت جلسه:45 دقیقه
نام مدرسه: تعداد دانش آموزان: تاریخ:

اهداف
هدف کلی: از دانش آموزان انتظار می رود در پایان درس با جهت های جغرافیایی آشنا شوند.
اهداف رفتاری: انتظار می رود دانش آموزان بتوانند.
1-جهت های اصلی و فرعی را روی نقشه و نیز در فضای واقعی نشان بدهد.
2- قطب شمال وجنوب را روی کره ی جغرافیایی نشان بدهد.
3- بر روی نقشه اماکن های خاص را با توجه به جهت های اصلی و فرعی نشان دهد.
رفتار ورودی
دانش آموزان با مطالب سال قبل آشنا هستند.
ارزشیابی تشخیصی
سوالاتی از درس قبل از دانش آموزان می پرسیم.
رسانه های آموزشی
کتاب تعلیمات اجتماعی چهارم ابتدایی- فیلم و تصاویر آموزشی -کتاب درسی،کاربرگه های شماره 7 و 6 ،کره ی جغرافیایی و قطب نما
روش های یاددهی – یادگیری
تلفیقی از روش های بحث گروهی، سخنرانی- پرسش و پاسخ – روش سخنرانی، نقشه خوانی
مدل چینش کلاس
به صورت ردیفی – گروهی

عنوان
فعالیت های دانش آموزان
فعالیت های معلم
زمان
فعالیت های مقدماتی ارزشیابی رفتار ورودی و ایجاد انگیزه
شاداب و با انرژی وارد کلاس می شویم و با نام و یاد خدا بعد از حضور غیاب و احوال پرسی با دانش آموزان و بررسی تکالیف و ارزشیابی تشخیصی درس را شروع می کنیم.

زمان 5 دقیقه

ارائه درس
برای شروع درس ،بهتر است جهت یابی در پایه ی سوم و پیدا کردن جهت های اصلی را از طریق بازی، ذهن فراگیران را آماده کنید. در یک روز آفتابی، دانش آموزان را به حیاط مدرسه برده و از آن ها بخواهید که با دست راست خود، طلوع خورشید را نشان بدهند و نشان دهند طرح درس روزانه مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی درس جهت های جغرافیایی که در این حالت (غروب خورشید) نشانه رفته و روبه رو شمال و پشت سر جنوب را نشان دهند. از آن ها بخواهید جهت های اصلی را با گچ در جایی که ایستاده اند نشان دهند.
دانش آموزان در حیاط مدرسه جهت های اصلی را با قرار گرفتن روی زمین نشان می دهند و با گچ جهت ها را ترسیم می کنند.
در صورت امکان نقشه ی ص 24 را روی تخته کلاس کشیده و جهت های اصلی را روی آن مشخص کنید و از دانش آموزان بخواهید تا به پرسش ها پاسخ بدهند.انجام این فعالیت به دانش آموزان کمک می کند تا موقعیت های پدیده روی نقشه را بر اساس جهت های اصلی بازیابی نمایند.
دانش آموزان پاسخ سوالات فعالیت مربوط به ،نقشه ی ص 24 را می دهند و پاسخ ها را در گروه خود بررسی می کنند . ممکن است دانش آموزان تصور کنند شمال، فضای بالای سرشان (آسمان) است.برای برطرف کردن این کج فهمی،لازم است از قبل به دانش آموزان توصیه کنید یک کره ی جغرافیایی مناسب تهیه کنند . ازدانش آمزان بخواهید در گروه خود کره ی جغرافیایی را در دست گرفته و کامل همه ی قسمت های آن را بررسی کنند. قطب شمال و جنوب را به دانش آموزان آموزش دهید. اشاره کنید که بالاترین نقطه ای که روی کره ی می بینید قطب شمال نام دارد ، همچنین پایین تری نقطه روی کره ی زمین، قطب جنوب نامیده می شود. از فراگیران بخواهید با انگشت خود کشور ایران را روی کره نشان دهند،همچنین از آن ها بخواهید انگشت خود را به سمت قطب شمال وجنوب حرکت دهند.
دانش آموزان کره جغرافیایی را بررسی کرده و با اشتیاق همه قسمت های آن را می بینند. طرح درس روزانه مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی درس جهت های جغرافیایی دانش آموزان با توضیحات معلم قطب شمال و جنوب را با انگشت نشان داده و کشور ایران را روی نقشه پیدا می کنند.
قطب نما را به کلاس آورده (در صورت امکان از دانش آموزان بخواهید که هر گروه یک قطب نما داشته باشد) و کاریبرد قطب نما را به دانش آموزان آموزش دهید دربار ه ی عقربه مغناطیسی قطب نما و نشان دادن جهت های شمال و جنوب با دانش آموزان صحبت کنید.
هر یک از گزوه قطب نما را روی میز گذاشته و نحوه ی کار با آن را با توضیحات معلم فرا می گیرند و عمال تجربه می کنند. نقشه ی پایین صفحه 26 را روی تخته کلاس کشیده و جهت هی اصلی و فرعی را آموزش دهید برای این منظور ابتدا جهت های اصلی را مرور کنید. سپس از دانش آموزان بپرسید چاه اب در کدام جهت قرار گرفته است؟ و یا آغل گوسفندان در کدام جهت است؟ مطمئنا پاسخ آنها به جواب جهت های اصلی باز نمی گردد. توضیح دهید که بین دو جهت اصلی ، جهت فرعی قرار گرفته است؛ برای مثال ، بین جهت شمال و شرق ، جهت فرعی شمال شرقی قرار گرفته است بنابراین چاه آب در جهت شمال شرقی واقع است.
در ادامه جهت های فرعی را نام برده و روی نقشه نشان دهید. از دانش آموزان بخواهید که جهت انبار و آغل را بگویند. دانش آموزان جهت های فرعی را فراگرفته و جهت آغل و انبار را روی نقشه تعیین کنید.
از دانش آموزان بخواهید با توجه به تصاویر بالای 27 ،فرق جهت های اصلی و فرعی را بگویند. (آن ها در پاسخ باید به این مطلب اشاره نمایند که جهت های اصلی به صورت دو خط عمود بر هم روی نقشه تصور می شوند، ولی جهت های فرعی به صورت دو خط ضربدری روی نقشه قرار می گیرند).
دانش آموزان تصاویر مربوط به جهت های اصلی و فرعی را در ص 27 ملاحظه می کنند.
انجام فعالیت شماره 1
دانش اموزان با انجام این فعالیت ،موقعیت جهت های فرعی را نسبت به جهت های اصلی دریافته و مکان های مورد نظر در نقشه را با جهت های اصلی و فرعی شناسایی می کند.
دانش آموزان پاسخ فعالیت 1 را می دهند و پاشخ های خود را در گروه بررسی می کنند. طرح درس روزانه مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی درس جهت های جغرافیایی کاربرگه شماره 7 از فراگیران بخواهید کاربرگه شماره ی 7 را در کلاس انجام دهند و پاسخ هایشان را در گروه بررسی کنند دانش آموزان با انجام کاربرگه ی شماره ی 7 به فهم کلی جهت های فرعی دست پیدا می کنند با دو تمرین ارئه شده در این کاربرگه دانش آموزان جهت یابی اصلی و فرعی مکان ها، اشیا و جانداران را نسبت به یکدیگر ار در میابند.
دانش آموزان تمرین های کاربرگه ی شماره ی 7 را انجام می دهند و صحت پاسخ های یکدیگر را بررسی می کنند. تمرین 2 را بکار ببندیم.
دانش اموزان در فصل 8 علوم قطب نمای مغناطیسی را خوانده اند و روش ساخت آن را می دانند .با استفاده از قطب نمایی که در زنگ علوم ساخته اید با دانش آموزان به حیاط بروید و روش پیدا کردن جهت های جغرافیایی و قبله یابی را در حیاط مدرسه تمرین کنید.هدف از این تمرین کاریست آموخته های این درس در زندگی ئاقعی است. دانش آموزان ب کمک معلم خود در حیاط مرسه با قطب نما،جهت یابی و پیدا کردن قبله را تمرین می کنند.
ارزشیابی انجام فعالیت های درس (پیدا کردن جهت ها) ، انجام کاربرگه ی شماره ی 7 ، انجام کار علمی فعالیت به کار ببندیم برای رفتن به حیاط برای یافتن جهت ها وقبله، آزمونک، نشان دادن قطب های شمال و جنوب و نیز موقعیت کشور ایران روی کره ی جغرافیایی.

35دقیقه

تعیین تکلیف

با استفاده از یک توپ پلاستیکی و کاغذ رنگی و چسب و قیچی، نمونه ای از یک کره ی جغرافیایی را بسازید.
قطب شمال و جنوب و نیز کشور ایران را روی آن ترسیم کرده و مشخص نمایید.
نمودار جهت های اصلی و فرعی را با کاغذ رنگی و مقوا درست کنید.

5 دقیقه