طرح درس سفری به شهر باستانی همدان مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی تشکیل شده از 7 صفحه ورد و قابل ویرایش می باشد به منظور آشنایی با شهر باستانی همدان و تاریخ آن ارائه شده است. در این طرح درس، هدف کلی آشنایی دانش آموزان با شهر همدان و تاریخ آن است. اهداف رفتاری این درس شامل بررسی معنای نام کشور ایران، مسیرهای ورود آریایی ها به سرزمین ایران، نام گروه های آریایی، تشکیل حکومت مادها و ویژگی های منطقه تاریخی تپه ی هگمتانه می باشد.

برای اینکه دانش آموزان با مطالب سال قبل آشنایی داشته باشند، از روش های مختلفی مانند بحث گروهی، سخنرانی و پرسش و پاسخ استفاده می شود. همچنین، برای ارائه محتوای درس از کتاب تعلیمات اجتماعی، فیلم و تصاویر آموزشی و تصاویری از تپه تاریخیِ هگمتانه و موزه ی هگمتان استفاده می شود. در انتهای درس، به منظور ارزیابی تشخیصی، سوالاتی از درس قبل از دانش آموزان پرسید.

نام کتاب درسی: تعلیمات اجتماعی مقطع تحصیلی: چهارم ابتدایی
موضوع درس: درس 11 سفری به شهر باستانی همدان
تهیه کننده: مدت جلسه:45 دقیقه
نام مدرسه: تعداد دانش آموزان: تاریخ:

اهداف
هدف کلی: از دانش آموزان انتظار می رود در پایان درس با شهر همدان آشنا شوند. اهداف رفتاری : انتظار می رود دانش آموز بتواند:
1-معنای نام کشور ایران را بداند.
2- مسیرهای ورود آریایی ها را به سرزمین ایران روی نقشه، نشان دهد.
3- سه گروه آریایی ها را نام ببرد.
4- تشکیل حکومت مادها را بیان کند.
5- ویژگی های منطقه تاریخی تپه ی هگمتانه را برشمارد.
رفتار ورودی
دانش آموزان با مطالب سال قبل آشنا هستند.
ارزشیابی تشخیصی
سوالاتی از درس قبل از دانش آموزان می پرسیم.
رسانه های آموزشی
کتاب تعلیمات اجتماعی چهارم ابتدایی- فیلم و تصاویر آموزشی – فیلم یا تصاویری از تپه تاریخیِ هگمتانه، تصاویری از اشیاء و وسایل موزه ی هگمتان
روش های یاددهی – یادگیری
تلفیقی از روش های بحث گروهی، سخنرانی- پرسش و پاسخ
مدل چینش کلاس
به صورت ردیفی – گروهی

عنوان
فعالیت های دانش آموزان
فعالیت های معلم
زمان
فعالیت های مقدماتی ارزشیابی رفتار ورودی و ایجاد انگیزه
شاداب و با انرژی وارد کلاس می شویم و با نام و یاد خدا بعد از حضور غیاب و احوال پرسی با دانش آموزان و بررسی تکالیف و ارزشیابی تشخیصی درس را شروع می کنیم.

زمان 5 دقیقه

ارائه درس
شروع درس
از دانش آموزان سؤال کنید: آیا تا به حال به شهری سفر کرده اند که آثار تاریخی داشته باشد؟ چه کسانی تا به حال به همدان رفته اند؟ آیا درباره ی آثار تاریخی همدان اطلاعی دارند؟ اگر یکی از دانش آموزان که احتمالا اطلاعاتی از همدان دارد بخواهید تا خاطره ای از آنجا تعریف کند. نظر دانش آموزان را درباره ی شناخت آثار تاریخی و سفر به شهر های قدیمی بپرسید و از آن ها سؤال کنید دوست دارند به کدام منطقه ی تاریخی سفر کنند؟ برخی از دانش آموزان که اطلاعاتی از تپه ی هگمتانه دارد در کلاس بازگو می کنند. آن هایی که خاطره ای از سفر به همدان، یا جاهای تاریخی دارند، خاطراتی از سفر خود را در کلاس بیان می کنند و شور و اشتیاق خود را نمایان می کنند.
رسا ومناسب، متن داستان درس را بخوانید. طوری داستان را بخوانید که دانش آموزان تصور کنند خودشان در داستان حضور دارند .
تصاویری از تپه ی هگمتانه و شهر امروزی همدان را روی تابلو کلاس نصب کنید. هم چنین نقشه ورود آریایی ها به ایران روی تخته کلاس نصب نمایید. قسمتی از داستان را که خواندید، وقفه ای ایجاد کنید و سؤالاتی از دانش آموزان بپرسید. (انجام فعالیت شماره 1)
نکته : موقع خواندن داستان در جاهایی که لازم است از دانش آموزان سؤال بپرسید، داستان را قطع کنید! مثلا آقای امیری که کارمند سازمان میراث فرهنگی است…. (بچه ها سازمان میراث فرهنگی را می شناسید؟ آیا می دانید کارکنان آنجا چه کارهایی انجام می دهند؟ دانش آموزان گوش می دهند و لابه لای داستان به سؤالات معلم پاسخ می دهند.
مفهوم کلمه ”ایران“ را توضیح دهید. از بچه ها بخواهید که مسیرهای ورود اقوام آریایی را روی نقشه با انگشتان دست مشخص کنند. )
انجام فعالیت شماره 2 :
مسیر ورود را مطابق با جهت جغرافیایی مشخص کنند) دانش آموزان معنی کلمه ایران را یاد می گیرند و در ادامه مسیر ورود آریایی ها را روی نقشه نشان می دهند.
ادامه ی داستان را بخوانید. درباره ی کار باستان شناسان و حفاری هایی که آنان در تپه ی هگمتانه انجام داده اند و اشیا و وسایلی را که کشف کرده اند، توضیح دهید. طرح درس سفری به شهر باستانی همدان مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی برای دانش آموزان توضیح دهید که در کنار تپه ی هگمتانه، موزه هگمتانه قرار گرفته که اشیا و آثار قدیمی هگمتانه، در آنجا نگه داری می شود.
تصاویری از موزه هگمتانه و خمره های آب و غذا و نیز پایه های به جا مانده از ستون کاخ ها را به نمایش بگذارید تا دانش آموزان به اهمیت موزه پی ببرند. از سنگ نبشته هایی که از دوران هخامنشیان در گنج نامه باقی مانده، صحبت کنید. در مورد سنگ نبشته ها (سنگ نوشته) توضیح دهید که در آن زمان، مرسوم بوده که وقایع مهمّ، رویدادهای جالب، متون تاریخی، فرمان شاهان و یا برخی دعاها را بر روی سینه ی کوه ها می نوشتند ( حک می کردند).
زبانشناسان امروزی این متون را رمزگشایی و ترجمه کردند. طرح درس سفری به شهر باستانی همدان مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی گنج نامه ی همدان مربوط به دوره هخامنشیان بوده و به سه زبان پارسی، ایلامی و بابلی نوشته شده است.
(در قسمتی از این سنگ نبشته آمده: خدای بزرگ است … که این زمین را آفرید و آن آسمان را آفرید … )
دانش آموزان ادامه ی داستان را گوش می کنند و به تصاویر اشیا و وسایل موزه هگمتانه نگاه می کنند. به تصویر سنگ نبشته ی گنج نامه توجه کرده و به سخنان معلم درباره آن توجه می کنند.
انجام فعالیت شماره 3:
از دانش آموزان بخواهید تا با نگاه به تصاویر موزه ی هگمتانه، اشیایی را که برایشان جالب بوده، در گروه بحث و بررسی کنند. هدف از بررسی این تصاویر، این است که حس علاقه مندی به آثار باستانی در آن ها بارور شده و اشتیاق به بازدید از موزه ها در آن ها ایجاد شود.
دانش آموزان با گفت و گو درباره ی اشیای موزه هگمتانه، نقد و بررسی خود را دنبال می کنند. از دانش آموزان بخواهید درباره ی رعایت اصول بازدید از موزه، مطالبی را پرسو جو، و در جلسه ی بعد در کلاس بخوانند. دانش آموزان نکات مهمّی را که باید در بازدید از موزه رعایت کرد، بررسی و تحقیق می کنند.
ارزشیابی
انجام فعالیت های درس، نشان دادن مسیر ورود آریایی ها به فلات ایران، تشریح به وجود آمدن حکومت ماد، آزمون کتبی، پرسش و پاسخ، بررسی فعالیت ها، توضیح ویژگی های تپه ی هگمتانه.

35دقیقه

تعیین تکلیف

خلاصه ای از آنچه که از داستان های درس 11 فهمیده اند روی یک برگه کاغذ بنویسند.

5 دقیقه