طرح درس اینجا محله ی ماست مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی تشکیل شده از 10 صفحه ورد و قابل ویرایش می باشد هدف کلی این طرح درس آشنایی دانش آموزان با خصوصیات محله زندگیشان است. از دانش آموزان انتظار می‌رود تا با مراکز هنری، فرهنگی و تفریحی محله خود مانند مسجد، بوستان، کتابخانه و… آشنا شوند و درباره مسجد محل زندگی خود پرس و جو کنند. همچنین با همکاری گروهی ماکتی از محل زندگی خود یا محلی که با معلم و دوستانش را بازدید کرده است، بسازند و تغییرات یک محله را در دوره های زمانی مختلف بررسی کنند. برای این درس از روش های یاددهی – یادگیری تلفیقی از بحث گروهی، سخنرانی، پرسش و پاسخ، عکس خوانی و بازدید از محیط (اردو) استفاده خواهد شد.

نام کتاب درسی: مطالعات اجتماعی مقطع تحصیلی: چهارم ابتدایی موضوع درس: درس 2 اینجا محله ی ماست
تهیه کننده: مدت جلسه:45 دقیقه
نام مدرسه: تعداد دانش آموزان: تاریخ:

اهداف
هدف کلی : از دانش آموزان انتظار می رود در پایان درس با خصوصیات محله آشنا شوند.
اهداف رفتاری: انتظار می رود که دانش آموزان بتوانند:
1-مراکز هنری و فرهنگی و تفریحی محله ی خود را مانند مسجد، بوستان، کتابخانه و ….. شناسایی ومعرفی کند.
2- درباره ی مسجد محل زندگی خود (فعالیت ها و کارکردهای آن) پرس و جو کند.
3- (ماکت) محل زندگی خود، یا محلی را که با معلم و دوستانش را بازدید کرده، با همکاری گروهی بسازد.
4- تغییرات یک محله (و نیز برخی خیابان ها و محله های مهم) را در دوره های زمانی مختلف بررسی کند.
رفتار ورودی
دانش آموزان با مطالب درس قب آشنا هستند.
ارزشیابی تشخیصی
سوالاتی از درس قبل از دانش آموزان می پرسیم.
رسانه های آموزشی
کتاب تعلیمات اجتماعی چهارم ابتدایی- فیلم و تصاویر آموزشی – کاربرگه ی 1 و 2 ،تصاویری از بوستان ها و مساجد و …، تصاویری از محله های مختلف یک شهر (محل سکونت) در دوره های مختلف زمانی
روش های یاددهی – یادگیری
تلفیقی از روش های بحث گروهی، سخنرانی- پرسش و پاسخ – عکس خوانی – بازدید از محیط (اردو)
مدل چینش کلاس
به صورت ردیفی – گروهی

عنوان
فعالیت های دانش آموزان
فعالیت های معلم
زمان
فعالیت های مقدماتی ارزشیابی رفتار ورودی و ایجاد انگیزه
شاداب و با انرژی وارد کلاس می شویم و با نام و یاد خدا بعد از حضور غیاب و احوال پرسی با دانش آموزان و بررسی تکالیف و ارزشیابی تشخیصی درس را شروع می کنیم.

زمان 5 دقیقه

ارائه درس
در صورت امکان، دانش آموزان را (با به همراه اولیای خود) برای بازدید از محله ببرید. قبل از رفتن به بازدید، از فراگیران بخواهید تا محله را خوب مشاهده نمایند؛ در صورت امکان، اجزائی از محله (از قبیل خانه های مردم، دکه ی روزنامه فروشی، بوستان، مسجد، مغازه ها، بانک و …..) را نقاشی کنند طرح درس اینجا محله ی ماست مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی و حتی می توانند گزارشی از بازدید خود تهیه نمایند.
معلم می تواند در جلسه ی بعدی، نقاشی های دانش آموزان را در تابلو نصب کرده و از سایر دانش آموزان بخواهید درباره ی این تصاویر در کلاس توضیحاتی بدهند.
نکته : قبل از جلسه ی درس از دانش آموزان بخواهید تا از محل زندگی خود نقاشی بکشند و به کلاس بیاورند ممکن است محل سکونت دانش آموزان با مدرسه ای که درس می خوانند فرق داشته باشد. فراگیران با دقت فراوان، به مشاهده ی محله می پردازند و آنچه را می بینند به تصویر می کشند طرح درس اینجا محله ی ماست مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی و از جزئیات مشاهدات خود، گزارش توصیفی تهیه می کنند . از دانش آموزان بخواهید نمونک محله ای را که با کمک معلم خود انجام دادند بسازند.
نکته : از دانش آموزان بخواهید تا کار درس کردن نمونک محله را به طور گروهی انجام دهند و از مشارکت اولیا بهره نگیرند. هم چنین دانش آموزان می توانند بخشی از کار را در کلاس زیر نظر معلم انجام دهند. . برای درست کردن نمونه (محل بازدید) دانش اموزان ابتدا روی مقوا نقشه ی محل بازدید را می کشند و اجزای محله از قبیل خیابان ها و خطوط مربوطه را ترسیم و نمادهای مشخص محله را روی مقوا کشیده و به صورت کاردستی، درست می کنند.
برای مثال، خودرو های شخصی، اتوبوس و خودروهای امدادی، بانک، مسجد، درخت های کنار پیاده روها، ایستگاه اتوبوس، بوستان، مغازه و … را با استفاده از اسباب بازی های کوچک روی مقوا می چسباند.
انجام فعالیت شماره ی 2 ص5 (کاربرگه ی1):
از دانش آموزان بخواهید تا کاربرگه ی شماره 1 را با کمک پدر و مادر خود در منزل انجام دهند یا مشاهده ای که دانش آموزان از اردوی بازدید از محله انجام داده اند. می توانند کاربرگه را با راهنمایی اولیای خود انجام دهند. هدف از انجام کاربرگه ی شماره ی 1 این است که دانش آموز به دیدن پدیده های محیطی و دقت در آن ها علاقه مند شود و از دیدن مناظری که تا به حال با بی توجهی از آن عبور می کرده است، دقت بیشتری نشان دهد. با انجام این فعالیت، طرح درس اینجا محله ی ماست مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی مهارتهای مشاهده ای دقیق و یادداشت برداری (مطالعه میدانی) مورد توجه قرار می گیرد . دانش آموزان با مشاهداتی که از محله انجام دادند، می توانند کاربرگه ی شماره ی 1 را انجام دهند دانش آموزان در کاربرگه مزبور، به ساختمان های مهم محله، خیابان های فرعی و اصلی (خیابان های معروف)، مشاغل افراد در محله، پدیده های طبیعی مانند درخت، (احیانا کوه در روستاها، جنگل و رودخانه) جوی آب در کناره ی خیابان ها و …….. آشنایی پیدا می کنند . از یکی از دانش آموزان بخواهید تا قسمتی از متن درس مربوط به مسجد و بوستان را بلندخوانی کند. از دانش آموزان بخواهید از تجارب خودشان، درباره ی کارکردهای مسجد و بوستان، برای دانش آموزان کلاس صحبت کنند.
یکی از دانش آموزان (بند) مربوط به مسجد و بوستان را بلند می خواند و بقیه گوش می کنند. دانش آموزان از فعالیت ها و تجارب خود در مسجد نظیر برگزاری اعیاد و مراسم سوگواری، جلسات تفریحی در تابستان و …. بیان می کنند.
انجام فعالیت شماره ی 1 ،ص 6
انجام این فعالیت زمانی امکان پذیر است که دانش اموز به همراه معلم خود از محل بازدید کرده باشد هدف از انجام این فعالیت شناخت مکان ها (مخصوصا مکان های مذهبی در جامعه) و اگاهی از فعالیت های این اماکن در محله است.
دانش آموزان این فعالیت را با شناختی که از بازدید محله پیدا کرده اند بررسی می کنند .
انجام فعالیت شماره ی 2 ص 6 از دانش آموزان بپرسید برای بهتر شدن محله شان چه پیشنهاداتی دارند؟ طرح درس اینجا محله ی ماست مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی از آن ها بخواهید پیشنهادات شان را لیست کنند و مشخص کنند که انجام چه فعالیت های پیشنهادی شان، توسط مردم در محله ها صورت میگیرد. این فعالیت به دانش آموزان کمک می کند تا ضمن شناخت بیشتر از کارکردهای محله، نیازهای فعالی محله خود را بشناسند و درباره ی آن فکر کنند. دانش آموزان در مطالعات اجتماعی کلاس سوم با مفهوم خانه های جدید و قدیم آشنا شده اند و می توانند تفاوت های آن ها بفهمند. دانش آموزان در گروه های خود درباره ی فعالیت فکر می کنند و پیشنهادات خود را در گروه به بحث و و داوری می گذارند.
انجام فعالیت شماره ی 1 و 2 ص 7 :
به دو تصویر کتاب در ص 7 اشاره کنید و از دانش آموزان بخواهیدتا به تغییرات وتفاوت ها اشاره کنند. به دانش آموزان بگویید این عکس مربوط به میدان توپ خانه ی سابق و میدان امام خمینی فعلی واقع در تهران است. احیانا دانش آموزان به مواردی چون تفاوت رنگ دو عکس اشاره کنند، هم چنین به بادگیرهای پشت بام ساختمان در عکس قدیمی که نقش تهویه ی هوا را برعهده داشته توجه می کنند و کولرهای آبی که در تصویر جدید نشان داده شده است. در عکس های قدیمی کالسکه ها و در عکس جدید خودروها قابل شناسایی اند و نیز مواردی از این قبیل. توجه دانش آموزان را به گذر زمان و این که با افزایش جمعیت و ورد تکنولوژی، امکانات بیشتری به وجود آمده و در دسترس قرار می گیرد، اشاره نمایید.
دانش آموزان با انجام فعالیت شماره ی 1 و 2 ص 7 به تغییرات محله در طول زمان بیشتری آشنا می شوند .
دانش آموزان با بررسی تغییرات و تفاوت های دو عکس به موارد زیر اشاره می کنند:
1-تغییر رنگ دو عکس.
2- سیستم حمل و نقل عمومی شهر.
3- نمای بیرونی ساختمان ها
4- پوشش گیاهی خیابان ها
5- سقف ساختمان ها
6- …..و
انجام کاربرگه ی شماره ی 2 درس 2:
از دانش آموزان بخواهید تا کاربرگه ی شماره ی 2 را انجام دهند هدف از انجام این کاربرگه، طرح درس اینجا محله ی ماست مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه است. برای این منظور از دانش آموزان بخواهید تا با یکی از ساکنان قدیمی محله مصاحبه کنند و نتیجه را برای کلاس بخوانند. در تصویر پایین کاربرگه، نقاشی یکی از محله ها وجود دارد و دانش آموز باید در آن چنان تغییر ایجاد نماید. چون در این فعالیت، از دانش آموز خواسته شده که به دلخواه تغییرات را ایجاد نماید، لذا جنبه ی خلاقیتی آن می تواند در رشد فکری و توسعه بصری آن نقش داشته باشد. برای مثال، دانش آموز می تواند وسایل ورزشی را در بوستان نقاشی کند، یا تصویر کتابخانه ی مرکزی شهر یا محله را در نزدیکی مدرسه بکشد.
دانش آموزان کاربرگه ی شماره ی 2 را انجام می دهند و با پیشنهادهای جالب در به تصویر کشاندن تصویر محله، آموخته های خود را تمرین می کنند.
ارزشیابی مصاحبه و کاربرگه های 1 و 2 درس، تولید نمونک از محله، مشارکت در بحث و گفت و گوی کلاسی و سیاهه ی بررسی رفتارهای دانش آموز توسط معلم.

35دقیقه

تعیین تکلیف

در صورت امکان تصاویر قدیمی و جدید برخی از خیابان های شهر محل زندگی خود را جست و جو و به کلاس بیاورید و بر روی تابلو کلاس نصب نمایید.
در بوستان ها (پارک) چه فعالیت ها و کارهایی می توان انجام داد؟ سه مورد را نام ببرید.

5 دقیقه