طرح درس روزانه مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی درس نخستین روستاها چگونه به وجود آمدند تشکیل شده از 8 صفحه ورد و قابل ویرایش می باشد این طرح درس با هدف آشنایی دانش‌آموزان با تاریخچه پیدایش روستاها آماده شده است. در این درس، دانش‌آموزان با مراحل تغییر زندگی انسان از دوره‌ی جمع‌آوری خوراک و شکار تا یک جانشینی و پیدایش روستاها آشنا می‌شوند.

برای تدریس این درس، از روش‌های مختلفی مانند بحث گروهی، سخنرانی، پرسش و پاسخ و داستان خوانی استفاده می‌شود. همچنین رسانه‌های آموزشی مانند کتاب تعلیمات اجتماعی چهارم ابتدایی، فیلم و تصاویر آموزشی و تصاویری از نقاشی روی دیوار غارها نیز به کمک درس در نظر گرفته شده است. امیدواریم این درس، دانش‌آموزان را توانمند کند تا در پایان آن با نحوه‌ی پیدایش روستاها آشنا شوند.

نام کتاب درسی: تعلیمات اجتماعی مقطع تحصیلی: چهارم ابتدایی
موضوع درس:درس 8 نخستین روستاها چگونه به وجود آمدند؟
تهیه کننده: مدت جلسه:45 دقیقه
نام مدرسه: تعداد دانش آموزان: تاریخ:

اهداف
هدف کلی : از دانش آموزان انتظار می رود در پایان درس با نحوه پیدایش روستا ها آشنا شوند.
اهداف رفتاری: انتظار می رود دانش آموز بتواند:
1-مراحل تغییر زندگی انسان را از دوره ی جمع آوری خوراک و شکار تا یک جانشینی و پیدایش روستاها بیان کند.
2- تأثیرات کشف آتش بر زندگی انسان را توضیح دهد.
3- تأثیرات کشاورزی و اهلی کردن حیوانات را بر زندگی انسان بیان کند.
رفتار ورودی
دانش آموزان با مطالب سال قبل آشنا هستند.
ارزشیابی تشخیصی
سوالاتی از درس قبل از دانش آموزان می پرسیم.
رسانه های آموزشی
کتاب تعلیمات اجتماعی چهارم ابتدایی- فیلم و تصاویر آموزشی – تصاویری از نقاشی روی دیوار غارها، در صورت امکان ابزارهایی، مانند فندک، سنگ آتش زنه،
روش های یاددهی – یادگیری
تلفیقی از روش های بحث گروهی، سخنرانی- پرسش و پاسخ – داستان خوانی
مدل چینش کلاس
به صورت ردیفی – گروهی

عنوان
فعالیت های دانش آموزان
فعالیت های معلم
زمان
فعالیت های مقدماتی ارزشیابی رفتار ورودی و ایجاد انگیزه
شاداب و با انرژی وارد کلاس می شویم و با نام و یاد خدا بعد از حضور غیاب و احوال پرسی با دانش آموزان و بررسی تکالیف و ارزشیابی تشخیصی درس را شروع می کنیم.

زمان 5 دقیقه

ارائه درس
• آماده سازی
ابتدا تعدادی از وسایل قدیمی مانند نوار کاست، اتوی زغالی، فانوس، هاون قدیمی، رادیوی قدیمی و… را به کلاس بیاورید و به دانش اموزان نشان دهید و از آن ها بخواهید این وسایل را با وسایل امروزی مقایسه کنند به عنوان مثال هاون را با آسیاب برقی، رادیوی قدیمی را با رادیوی امروزی، طرح درس روزانه مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی درس نخستین روستاها چگونه به وجود آمدند  نوار کاست با سی دی پلیر امروزی و اتوی ذغالی را با اتوی برقی امروزی. از دانش آموزان سؤال کنید از مشاهده ی این وسایل قدیمی به چه نکته ای درباره زندگی مردم گذشته پی می برند.
نکته : دانش آموزان به امکانات کم مردم گذشته و نبود پیشرفت های علمی امروزی اشاره می کنند؛ همچنین به ابتدایی بودن این وسایل و نیز گسترده نشده شهر ها و کم بودن جمعیت نیز می توان اشاره کرد.
*دانش آموز با علاقه بسیار به وسایل نگاه می کند، با کنجکاوی به بررسی وسایل پرداخته و سعی می کنند تفاوت این وسایل را با وسایل امروزی مردم دریابند.
* در ادامه ذهن دانش آموزان را به گذشته دور ببرید؛ زمانی که انسان هیچ ابزاری برای زندگی در اختیار نداشت و نمی دانست چگونه نیازهای اولیه اش را برطرف کند از دانش آموزان بخواهید خودشان را در وضعیت زمان های خیلی دور قرار دهند و تصورتشان را بازگو نمایند.
* دانش آموزان با تحیر و تعجب به فکر فرو می روند آن ها خود را در شرایط سخت قدیم قرار می دهند و زنگی آن زمان ها را با زندگی الان مقایسه می کنند.
* برای شروع درس در آغاز تصاویری از نقاشی های روی دیوار غارها را به دانش آموزان نشان دهید از دانش آموزان بخواهید با اطلاعاتی که از این تصاویر به دست می آورند از وضع زندگی گذشته توضیحاتی بدهند. آن ها می تواند به شکار و تهیه غذا که از ابتدایی ترین نیاز ها و مهم ترین نیاز انسان گذشته بوده نام ببرند. همچنین تصاویری که از ابزارها و اشیا قدیمی و ساده در دیوار غارها می بینند می توانند اطلاعاتی از زندگی مردمان گذشته کسب نمایند.
*دانش آموزان به تصاویر موجود در دیوار غارها نگاه کرده و سعی می کنند تصاویر را به یکدیگر ربط دهند.
*نظر دانش آموزان را به تصاویر بالای ص 33 جلب کنید و با نشان دادن انواع سنگ های نوک تیز، گرد و قلوه سنگ به آن ها بگویید زمانی که بشر وسایل امروزی را در اختیار نداشته برای رفع نیاز هایش چگونه می توانسته است از این سنگ ها استفاده کند، طرح درس روزانه مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی درس نخستین روستاها چگونه به وجود آمدند از کشف آتش و نیز برخورد دو سنگ به یک دیگر و آتش گرفتن آن صحبت کنید.
*دانش آموزان به تصاویر بالا نگاه می کنند و از شکل های مختلف سنگ ها و نیز گوشه های تیز و حالت دار سنگ ها ممکن است به پاسخ سؤال نزدیک شوند.
*انجام فعالیت شماره ی 1 و 2 ص 34: از دانش آموزان بخواهید فعالیت شماره ی 1 و 2 را انجام دهند. هدف از تفکر درباره ی سؤال یک این است که دانش آموزان به این مطلب پی ببرند که عقل و شعور در آدمی بوده که باعث پیشرفت او در زندگی از غار نشینی به شهر نشینی شده! امّا حیوانات چون از قوه ی شعور تهی هستند، شیوه زندگیشان یکنواخت است. هدف از انجام فعالیت شماره ی 2 این است که دانش آموزان به اهمیت آتش در زندگی روزمره ی مردمان آن زمان پی ببرند. تأثیراتی که آتش در بهتر شدن غذا و تغییر بو و رنگ و مزه ی غذای انسان ابتدایی داشته است و گرم کردن و حتی حفاظت خود در برابر سایر درندگان و حاشیه ی امنیتی که برای او به وجود آورده است همه از دلایل اهمیت کشف آدمی بوده است. جهت تعمیق یادگیری و عمق بخشیدن به آموخته ها، از دانش آموزان بخواهید اهمیت آتش را در زندگی امروز شرح داده و با نیازهای انسان های نخستین مقایسه کنند.
نکته: در صورت امکان، سنگ چخماق به کلا س بیاورید و آتش روشن کنید؛ در غیر این صورت، از کبریت، یا وسایل آتشزنه دیگر استفاده و درباره ی کشف مهم انسان های نخستین (آتش) از دانش آموزان بخواهید بیشتر با هم گفت و گو کنند. * دانش آموزان به صورت گروهی درباره ی کشف آتش و تأثیران آن در زندگی بحث و گفت و گو می کنند و پاسخ سؤالات 1 و 2 را با پاسخ یک دیگر بررسی می کنند.
*کشاورزی : در این قسمت از درس، با بحث و گفت و گو مراحل زندگی انسان نخستین را آموزش بدهید. از غار نشینی که یکجانشینی بشر بوده تا تأثیراتی که آتش در زندگی او ایجاد کرده، به تدریج اهلی کردن حیواناتی چون گاو، گوسفند، بز و … صحبت کنید.
از دانش آموزان سؤال کنید: چرا بشر برای یافتن غذا مرتبا از جایی به جای دیگر می رفته است؟ توضیح دهید که آن ها فهمیدند وقتی دانه ای بر زمین می افتد بعد از مدتی به صورت گیاه رشد می کند، آن ها بدین طریق یاد گرفتند که دانه های غلات را بکارند و غذای خود را تأمین کنند. طرح درس روزانه مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی درس نخستین روستاها چگونه به وجود آمدند آن ها با یاد گرفتن کشاورزی یکجانشینی را یاد گرفتند تا بتواند از مزارع کشاورزی خود مراقبت و غذای خود و همسایگان خود را تأمین کنند. بنابراین، آن ها یاد گرفتند در کنار آب و رود خانه ها ساکن شوند.
* دانش آموزان با دقت به صحبت های معلم گوش کرده و به پرسش ها پاسخ می دهند.
* انجام فعالیت شماره 1 و 2 ص 35 هدف از پاسخ دادن دانش آموزان به سؤال 1 این است که آن ها اهمیت آب را در آبادانی و رشد زندگی در کنار هم و یکجانشینی را در یابند.
دانش آموزان با بررسی پاسخ سؤال 2 به این مطب پی می برند که برخی حیوانات ـ اهلی شده ـ می توانند در کنار انسان ها زندگی کرده و از آن ها در انجام کار های خود استفاده می کنند این همکاری بین انسان و حیوان برای هر دو آن ها می توانند مفید باشد.
*دانش آموزان با بررسی پاسخ سؤالات 1 و 2 در ص 35 به نقش آب و نیز برخی حیوانات در زندگی بشر آگاه می شوند. ارزشیابی انجام فعالیت های درس، بیان تأثیرات کشف اتش، بحث و گفت و گو درباره ی مقایسه ی ابزار های انسانی گذشته و حالا توضیح تغییرات زندگی انسان از گردآوری خوراک تا یکجانشینی، تأثیر اهلی کردن برخی حیوانات در زندگی بشر.

35دقیقه

تعیین تکلیف

یک داستان از مراحل زندگی انسان از غار نشینی تا یکجانشینی و کشاورزی در کنار رودها بنویسید.

5 دقیقه